Obroty w polskich portach morskich ⁰

Podsumowanie, raport sytuacji w polskich portach.

Polska gospodarka morska ma się coraz lepiej. Z roku na rok rosną bowiem przeładunki i ruch promowy w rodzimych portach. W 2015 r. przeładunki osiągnęły poziom 69,7 mln t. Polscy przewoźnicy przetransportowali również morską flotą transportową więcej ładunków niż rok wcześniej. Wzrasta także ilość pasażerów w polskich portach; w ub. r. było ich o 8,9% więcej niż w roku 2014 (2421,5 tys. pasażerów). Jedynie przemysł stoczniowy jest w gorszej kondycji – w roku 2015 w polskich stoczniach zbudowano zaledwie cztery jednostki.

Kompleksowe informacje statystyczne obrazujące stan gospodarki morskiej dostępne są w Rocznikach Statystycznych oraz opracowaniach sygnalnych publikowanych przez Główny Urząd Statystyczny.

Trudne czasy dla gospodarki morskiej już za nami

Branża morska w Polsce nabiera rozpędu sukcesywnie od 2012 r. Wcześniej niestety przeżywała trudny okres. Wpływ na to miał kryzys światowy, upadek państwowych stoczni, przeciągający się proces prywatyzacji, zmniejszenie zamówień na zewnętrznym i zewnętrznym rynku. Wszystko to potężnie zachwiało kondycją rodzimych przedsiębiorstw. Pierwsza dekada XXI wieku stała pod znakiem końca polskiej gospodarki morskiej. Dziś kiedy kryzys został zażegnany, powstają nowe prężne przedsiębiorstwa, a polskie stocznie znów budują i remontują statki. Odmienił się też obraz polskich portów morskich. Dzięki dostępowi do środków z Unii Europejskiej stały się możliwe różnorakie inwestycje; w tym największy na Bałtyku, głębokowodny terminal kontenerowy w Gdańsku. Także w innych polskich portach sukcesywnie nadrabiane są opóźnienia w infrastrukturze drogowej i kolejowej utrudniającej wywóz i dowóz towarów do i z portów. Co istotne następuje także aktywizacja małych portów, które coraz skuteczniej pozyskują mniejszych inwestorów i odbiorców. Równolegle unowocześniana i rozbudowywana jest infrastruktura w postaci nowych portów rybackich, chłodni i magazynów.

Obecnie polskie firmy morskie posiadają coraz lepsze zaplecze (są nowoczesne i innowacyjne) oraz grupę doskonałych fachowców branży morskiej. To w połączeniu z wieloletnim doświadczeniem sprawia, że już teraz są one w stanie sprostać olbrzymiej międzynarodowej konkurencji.

Polska morska flota transportowa

Dzięki statystykom prowadzonym przez GUS dowiadujemy się, że w 2015 r. morska flota transportowa polskich armatorów i operatorów (statki stanowiące polską własność lub współwłasność) liczyła 102 statki o łącznej nośności 2514,7 tys. t. Pod polską banderą pływało 25 statków o łącznej nośności 40,2 tys. t. (stanowi to 24,5% ogólnej liczby jednostek morskiej floty transportowej). Wśród nich dominowały drobnicowce niespecjalistyczne i masowce. Średni wiek statków pływających pod polską banderą wynosił w 2015 r. ponad 32,6 lat. Nie jest to zbyt korzystne zjawisko, gdyż wskaźnik dla jednostek eksploatowanych pod obcymi banderami wyniósł w tym samym czasie 11,8 lat (i jest prawie trzykrotni niższy). Jeśli chodzi o transportową flotę przybrzeżną pływającą pod polską banderą jej średni wiek wyniósł aż 42 lata (flota ta składa się z 24 jednostek o łącznej nośności 2,1 tys. t.).

Przewozy, transporty morskie

Polska flota transportowa przewiozła w ubiegłym roku 6963,2 tys. t ładunków tj. o 2,7% więcej niż przed rokiem, wykonując pracę przewozową 12,7 mld tonokilometrów (spadek o 6,5%). Dominowały tu zdecydowanie ładunki drobnicowe (przesyłki mniejszych rozmiarów w opakowaniu lub bez, które można przemieszczać i ładować w całości); w tym jednostki toczne (65,1%) oraz pozostałe ładunki drobnicowe (27,2%). W żegludze regularnej przewieziono 6212,5 tys. ton ładunków (w tym 90,4% promami w zasięgu bałtyckim), tj. o 4,6% więcej niż w 2014 r., natomiast w żegludze nieregularnej – 750,6 tys. ton ładunków, tj. o 10,5% mniej. W relacji pomiędzy portami obcymi i polskimi przewieziono 5800,4 tys. ton ładunków (wzrost o 0,2% w porównaniu z 2014 r.), z tego wywóz z portów polskich do portów zagranicznych stanowił 50,7% (spadek w skali roku o 6,8%), a przywóz – 49,3% (wzrost o 8,5% ). Pomiędzy portami polskimi przewieziono 83,1 tys. ton, tj. o 7,5% mniej.

Przewozy ładunków polskiego handlu zagranicznego dokonane przez polskich przewoźników morskich w 2015 r. wyniosły 17,3% (osiągnęły liczbę 1203,6 tys. t. ładunków, tj. o 17,5% więcej w porównaniu do roku poprzedniego).

Morskie obroty ładunkowe

Obroty ładunkowe w polskich portach morskich w 2015 r. wyniosły 69,7 mln ton, tj. o 1,4% więcej niż w 2014 r. Największy udział miały tu porty w Gdańsku (45,4%), Gdyni (22,3%), Świnoujściu (16,9%), Szczecinie (11,9%) i Policach (2,5%). Największy spadek obrotów nastąpił w Ustce, Elblągu i Kołobrzegu. W strukturze obrotów ładunkowych największy udział miały ładunki masowe suche – 37,1%, ładunki masowe ciekłe – 27,1% oraz ładunki w kontenerach dużych – 19,5%.

W 2015 r. krajowy obrót morski wyniósł 1,3 mln ton (o 74,1% więcej niż w roku poprzednim) i stanowił 1,8% obrotów ogółem. W międzynarodowym obrocie morskim przeładowano łącznie 68,5 mln ton ładunków (98,2% obrotów ogółem), tj. o 0,7% więcej niż w 2014 r. Większość promowych przewozów ładunków zrealizowano w relacji ze szwedzkimi portami Trelleborg (38,0% ), Ystad (35,8%) oraz Karlskrona (23,9%).

W 2015 r. w ruchu międzynarodowym udział w łącznych obrotach ładunkowych polskich portów przedstawiał się następująco: z krajami europejskimi 74,8% międzynarodowych obrotów (w tym z krajami Unii Europejskiej – 55,1%), Azją – 10,4%, Afryką – 8,1%, Ameryką Środkową i Południową – 3,8%, Ameryką Północną – 2,3%. Udział ładunków przywożonych z zagranicy w obrotach międzynarodowych osiągnął poziom 57,3%, a udział ładunków wywożonych – 42,7%. Najwięcej ładunków przywieziono z Rosji (25,1%), Szwecji (11,6%), Niemiec (8,4%) i Norwegii (6,1%), natomiast wywieziono – do Szwecji (16,9%), Niemiec (14,9%), Holandii (14,3%) i Wielkiej Brytanii (6,7%).

Obrót ładunków tranzytowych w 2015 r. wyniósł 10,4 mln ton i zmniejszył się w porównaniu z rokiem poprzednim o 19,2%. 42,3% obrotu ładunków tranzytowych stanowił tranzyt morsko-lądowy a 14,7% tranzyt lądowo-morski. W obu rodzajach tranzytu głównymi krajami tranzytującymi były: Niemcy (49,7%), Czechy (19,1%), Słowacja (12,9%), Rosja (5,5%), Austria (2,7%) i Węgry (2,4%). Największe jednak wzrosty obrotów odnotowano z Rosją (o 61,3%) i Niemcami (o 22,7%).

Komunikacja pasażerska

W 2015 r. morską flotą transportową polscy armatorzy i operatorzy przewieźli w komunikacji międzynarodowej 593,0 tys. pasażerów (spadek o 3,0% w porównaniu z 2014 r.), ponadto promami przewieziono 233,2 tys. kierowców samochodów ciężarowych (wzrost o 4,9% wobec roku poprzedniego). Tym samym praca przewozowa dotycząca kierowców samochodów ciężarowych przewiezionych promami wyniosła o 6,7% więcej niż przed rokiem (43,9 mln pasażerokilometrów). Statkami pasażerskimi morskiej przybrzeżnej floty transportowej w komunikacji pomiędzy portami polskimi w 2015 r. przewieziono 247,2 tys. pasażerów (o 54,3% mniej niż w poprzednim roku), a praca przewozowa wyniosła 5254,6 tys. pasażerokilometrów i była mniejsza o 7,3% w porównaniu do 2014 r.

Polskie stocznie

W Polsce działa ponad 5 tys. firm zajmujących się produkcją i naprawą statków i łodzi oraz pozostałą działalnością stoczniową, jednak w 2015 r. wyprodukowano tylko 4 jednostki pływające, tj. o połowę mniej niż przed rokiem. Zbudowano 1 kontenerowiec, 1 prom i 2 inne statki nietowarowe (pojemność brutto tych statków wyniosła 11,4 tys. i była mniejsza o 55,3% niż rok wcześniej). Za to o 1,8% zwiększyła się liczba jednostek wyremontowanych w polskich stoczniach (w 2015 r. wyniosła 610 sztuk).

Podsumowując

Główny Urząd Statystyczny w swoich Rocznikach Statystycznych oraz opracowaniach sygnalnych przedstawia informacje charakteryzujące gospodarkę morską na tle gospodarki narodowej, dane statystyczne o podmiotach gospodarki morskiej, pracujących, zatrudnieniu, wynagrodzeniach, nakładach inwestycyjnych, środkach trwałych i finansach, obrotach ładunkowych, ruchu pasażerów i statków w portach morskich, morskiej i przybrzeżnej flocie transportowej oraz przewozach dokonanych przez polskich przewoźników morskich, wypadkach i ratownictwie morskim, produkcji statków, rybołówstwie morskim i przetwórstwie rybnym, szkolnictwie morskim i nauce oraz o ochronie środowiska morskiego oraz turystyce morskiej. Ponadto rocznik jest wzbogacony podstawowymi informacjami o gospodarce morskiej w układzie międzynarodowym.

Dzięki tym danym posiadamy pełen obraz polskiej gospodarki morskiej; w tym rzetelne informacje o obrotach w rodzimych portach. Na podstawie analiz z kilku ostatnich lat zauważamy, że ta gałąź biznesu prężnie się rozwija i z roku na rok notuje znaczne wzrosty w różnych obszarach.

Informacja za: Główny Urząd Statystyczny – Gospodarska morska w Polsce w 2015 r., www.stat.gov.pl, www.pgt.pl, www.gospodarkamorska.pl